Oto Piotr Opaliński, herbu Łodzia, młodszy syn Jana. Dziedzic rodowego majątku i dumny szlachcic, piastujący znakomite urzędy. 

 

Przebudował sierakowski zamek, podwyższając go o kolejne kondygnacje. 

Jako gorliwy katolik, rozpoczął budowę kościoła i klasztoru dla zakonu bernardynów. Świątynia miała służyć zakonnikom, ale i stać się mauzoleum rodu.

Jak przystało na szlachcica, był wojownikiem i obrońcą Ojczyzny. W 1618 roku na czele własnej chorągwi husarskiej ruszył na wyprawę moskiewską. Brał udział w bitwie chocimskiej, gdzie dowodził ponad tysiącem zbrojnych. Za swe zasługi otrzymał godność wojewody poznańskiego. Trudy wojskowego życia zrujnowały mu zdrowie. Zmarł w roku 1624, przeżywszy lat raptem 38.

00:40 – ciało na katafalku

Gdy możny sarmata umierał, ruszały przygotowania do niezwykłej ceremonii pogrzebowej. Malowano portret trumienny, zabalsamowane ciało wystawiano na katafalku; przy zwłokach czuwał archimimus – osoba wcielająca się w postać zmarłego. 

00:53 – procesja

Po zakończeniu wielodniowych przygotowań do pogrzebu, ciało wyprowadzano w uroczystej procesji do świątyni. Bito w dzwony, w kościołach przy trasie konduktu odprawiano nabożeństwa za duszę zmarłego. Niesiono chorągwie pogrzebowe, w pochodzie szli urzędnicy, księża i zakonnicy, żebracy i słudzy, wreszcie rodzina i przyjaciele. Na strojnym wierzchowcu jechał archimimus, za nim kareta z trumną nakrytą czarną tkaniną, ciągniona przez wierzchowce z bogatymi rzędami. Procesja zmierzała do kościoła wybranego przez zmarłego w testamencie, tutaj – do kościoła fundacji Piotra Opalińskiego. 

01:22 – kościół

Trumnę umieszczano na kosztownym katafalku zwanym majestatem, w obrębie wystawnej scenografii zwanej castrum doloris – twierdzą boleści. Tam łamano broń zmarłego, oznaki piastowanych urzędów, a także nierzadko pieczęcie i znaki herbowe, zaś archimimus teatralnie spadał z konia. Kaznodzieja wygłaszał obszerną mowę żałobną, w której wysławiał cnoty i zasługi zmarłego.

01:42 – sarkofag

Po nabożeństwie odprowadzano zmarłego na miejsce pochówku, do krypty. Wygłaszano ostatnie mowy i udawano się na wielodniową stypę, przekształcającą się w wystawne i wesołe sarmackie przyjęcie. Po pogrzebie wykonywano bogaty sarkofag do którego przenoszono trumnę.

pompa funebris – termin pochodzący z łaciny, oznaczający uroczystości pogrzebowe

szlachcic – przedstawiciel wyższej warstwy społecznej, która powstała z rycerstwa; szlachta posiadała szczególne prawa, takie jak posiadanie ziemi, ale także obowiązki takie jak służba wojskowa

dziedzic – ktoś kto dziedziczy, czyli otrzymuje, np. po zmarłym ojcu, majątek rodziny 

piastować – tu: sprawować opiekę, zajmować, doglądać; także: wychowywać dzieci

mauzoleum – szczególne miejsce, które ma upamiętnić kogoś; może to być osobny budynek, albo podziemia kościoła; może mieścić groby upamiętnionych osób, albo być miejscem symbolicznym

wojewoda – tytuł wywodzący się od staropolskiego słowa oznaczającego dowódcę wojskowego; w czasach, o których opowiadamy, tytuł ten oznaczał kogoś kto sprawował nadzór nad miastem, ale nie miał wielkiej władzy

sarmata – określenie na szlachcica polskiego, szczególnie bogatego, wynikające z powszechnego wśród polskiej szlachty przekonania o ich pochodzeniu od starożytnego ludu Sarmatów.

balsamować – zabezpieczać ciało zmarłego przed skutkami procesu rozkładu gnilnego

katafalk – specjalne podwyższenie służące do ułożenia ciała zmarłego na czas uroczystości żałobnych

archimimus – sobowtór zmarłego; odziany w jego odzież i zbroję pojawiający się podczas sarmackich uroczystości pogrzebowych

procesja – pochód będący częścią uroczystości religijnej

kondukt – spójrz wyżej: procesja odprowadzająca ciało zmarłego do kościoła a potem na cmentarz

testament – dokument, w których przed śmiercią zapisuje się swoją wolę co ma stać się z naszym majątkiem po naszej śmierci i gdzie chcemy być pochowani; każdy sarmata spisywał bardzo szczegółowy testament, często np. przed bitwą, w której brał udział

rząd – tu: uprząż końska

krypta – pomieszczenie w podziemiach kościoła, służące do chowania zmarłych

majestat – tu: katafalk (spójrz wyżej) ustawiany w świątyni podczas sarmackich uroczystości pogrzebowych; szerzej: dostojeństwo, godność osoby sprawującej władzę

kaznodzieja – określenie księdza wygłaszającego kazanie w kościele

cnoty – tu: pozytywne cechy, zalety

stypa – przyjęcie wydawane na cześć zmarłego po jego pogrzebie

sarkofag – rodzaj zdobionej skrzyni wykonywanej z metalu lub kamienia, w której umieszczano trumnę w mauzoleum lub w krypcie lub w innym rodzaju grobowca

[qsm quiz=2]